ایران و اسلام؛ هویت ایرانی، میراث اسلامی

Authors

حسین مفتخری

abstract

ایرانی کیست و وجوه مشخصۀ آن کدام است؟ عناصر و مؤلفه‎های اساسی فرهنگ و هویت ایرانی چیست؟ چرا به‎رغم اینکه قلمرو ایرانی در طول تاریخ، سرزمین چندگانگی فرهنگ‎ها و تنوع و تحوّل مداوم آنها بود، یک جریان گستردۀ فرهنگی بر آن حاکم بوده و در عین کثرت ظاهری، وحدتی درونی موجب حفظ و بقای آن شده است؟ بی‎شک، اسلام، میراثی که از پیامبر گرامی به‎جای‎ماند، یکی از عناصر اصلی و سازندۀ هویت امروز ماست؛ به گونه‎ای که وقتی از فرهنگ ایرانی ـ اسلامی سخن به‎میان‎می‎آید، منظور آن نظام فرهنگی است که عناصر دیگر را نیز در خود می‎گنجاند، زیرا ملاک خودی‎بودن در این فرهنگ، انطباق‎پذیری آن با ارزش های توحیدی یا دست‎کم عدم‎مبانیت با آن است. در مقالۀ حاضر، ضمن تشریح رابطۀ عنصر اسلامیت و ایرانیت از منظری تاریخی، چگونگیِ تکوین و تطوّر فرهنگ ایرانی، اسلامی، تثبیت و نهادینه‎شدن و سرانجام رکود و افول آن را مورد توجه قرار‎داده‎ایم. نتایج حاصل از نوشتار حاضر نشان‎دهندۀ آن است که ایرانیان به عنوان حلقۀ واسط، در تفکیک اسلام از عرب و سازگاری اندیشه‎های ایرانی و اسلامی و ارتقا و اعتلای آن نقش مهمی ایفا‎کردند و گذشتۀ باستانی را با دین جدید پیوند زدند؛ به گونه‎ای که آمیختگی فرهنگ اسلام و ایران به حدی است که حتی برای شناخت تحولات تاریخ ایران، شناخت اسلام لازم و ضروری است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأثیر مؤلفه‌های هویت ایرانی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران

قدرت نرم، محصول و برآیند تصویرسازیِ مثبت و کسب اعتبار نزد افکار عمومی جهان است که با به‏کارگیری ابزارهایی چون فرهنگ، پیشینه درخشان، آرمان یا ارزش‌های انسانی به صورت غیرمستقیم بر منافع یا رفتار دیگر کشورها اثر می‎گذارد. بنابراین، قدرت نرم پدیده‏ای اجتماعی و مرتبط با مؤلفه‌های محیطی است که به نسبت سایر ابزارهای سیاست خارجی، بیشترین تأثیرپذیری را از مؤلفه‌های هویت ملی دارد. هدف از انجام این پژوهش، ...

full text

بازنمایی هویت معاصر ایرانی- اسلامی درهنر معاصر ایران

در سال‌های اخیر هنر معاصر ایران بیش از پیش مورد توجه جهانیان قرار گرفته است. بی‌شک موفقیت هنرمندان ایرانی در حراج‌های اخیر و برگزاری نمایشگاه‌های متعدد در اروپا و آمریکا در فرایند جهانی‌شدن هنرمعاصر ایران مؤثر بوده است. در این میان از آنجایی که ملیت و مذهب دو عامل مهم در ایجاد هویت متمایز برای فرد هستند و هویت او را در برابر هویت دیگری بر می‌سازند، هنرمند ایرانی برای تداوم حضور و موفقیت در عرصه...

full text

مدیریت آینده‌نگار راهبردی میراث فرهنگی ایرانی ـ اسلامی

در جهان معاصر، ضرورت آگاهی از روند تغییرات و تحولات، منجر به شکل گیری شاخۀ نوینی موسوم به «مطالعات آینده»،  «آینده پژوهی» و «آینده نگاری» گردید. این علم در پی آن است که نیروها و عواملی را شناسایی و درک کند که سبب تغییرات و تحولات بنیادین در زندگی بشر می شود. پژوهشگران این عرصه، روند نوآوری های فنی، تغییرات نظام ارزشی جوامع، مسایل امنیت داخلی، ژئوپلتیک، آلودگی­ها و بحران­های محیط زیست، الگوهای ج...

full text

هویت ایرانی – اسلامی، آماج قدرت نرم امریکا

امروزه یکی از ابزارهای مهم در رسیدن به منافع ملی، قدرت نرم است که در مقایسه با قدرت سخت کارکردی پنهان دارد و به دنبال اختلال و تزلزل در باورهای ذهنی (از طریق جذب و قانع کردن برای همکاری) جامعه هدف است. در دهه‌های اخیر، ایالات متحده امریکا از این ابزار در تأمین منافع خود در عرصه بین‌الملل بهره‌ای فراوان برده است. جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که آماج قدرت نرم امریکا قرارگرفته و سیاست‌...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جستارهای تاریخی

Publisher: پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی

ISSN 2251-7766

volume 4

issue 2 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023